Kaygı ve anksiyete bozuklukları, yoğun endişe, korku ve gerginlik gibi duygusal tepkilerle karakterize edilen, kişinin günlük yaşamını etkileyen bir dizi zihinsel sağlık durumunu ifade eder. Bu bozukluklar, çeşitli tetikleyicilere veya belirsizliklere karşı aşırı tepki verme eğilimindedir. Yaygın anksiyete bozuklukları ve diğer bazı kaygı bozuklukları:
- Genelleşmiş Anksiyete Bozukluğu: Günlük yaşamda sürekli, aşırı ve kontrol edilemeyen endişe ve gerginlik durumu ile karakterizedir. Bireyler, belirli bir tetikleyici olmadan da sürekli olarak endişeli hissedebilirler.
- Paniğe Bağlı Anksiyete Bozukluğu (Panik Bozukluk): Ani ve beklenmedik panik atakları ile karakterizedir. Panik ataklarının ortaya çıkma ihtimali nedeniyle kişiler, bu durumları önlemek için çaba sarf edebilirler.
- Sosyal Anksiyete Bozukluğu (Sosyal Fobi): Sosyal durumlar veya performans gösterme durumlarına karşı aşırı bir korku ve kaçınma davranışı ile belirlenen bir durumdur. Diğer insanların olumsuz değerlendirmesi endişesi, sosyal etkileşimleri sınırlayabilir.
- Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB): Zorlayıcı düşünceler (obsesyonlar) ve bu düşünceleri bastırmak için yapılan tekrarlayıcı davranışlar (kompulsiyonlar) ile karakterizedir. Kişi, bu düşüncelerden kurtulmak veya belirli bir düzene sokmak için tekrarlayıcı ritüeller gerçekleştirebilir.
- Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB): Ciddi bir travmatik olaya maruz kalan kişilerde görülen bir bozukluktur. Kişiler, travmatik olayın hatıraları, kabuslar ve duygusal uyarılma ile başa çıkma zorluğu yaşarlar.
- Ayrılma Anksiyete Bozukluğu: Özellikle çocuklarda görülen bu bozukluk, sevdiklerinden ayrı kalmakla ilgili aşırı endişe ve korku içerir. Bu durum, normalden fazla bağlılık ve ayrılık kaygısıyla karakterizedir.
- Belirli Fobi Türleri (Özgül Fobiler): Belirli nesneler, durumlar veya faaliyetlere karşı yoğun ve mantıksız bir korku içeren bir bozukluktur. Örneğin, yükseklik korkusu, uçak korkusu, böcek korkusu gibi.
Bu bozukluklar, kişinin işlevselliğini etkileyebilir ve genellikle tedavi gerektirir. Tedavide, psikoterapi, ilaç tedavisi, gevşeme teknikleri ve destek grupları gibi yöntemler kullanılabilir. Tedavi, bireyin durumuna ve belirtilerine bağlı olarak özelleştirilir. Profesyonel yardım aramak, bu tür bozuklukların yönetiminde önemli bir adım olabilir.